Uydular, Uçaklar ve İHA’lar ile ilgili biraz konuşalım.

Biliyorsunuz daha çok öğrenci kardeşlerim için uzaktan algılama konusunu konuşuyordum. Uydular, uçaklar ve insansız hava araçları ile ilgili bir takım kıyaslamalar yaparak birbirlerine göre üstünlüklerini ve zayıflıklarını derlemeye çalıştım.

İnsansız Hava Araçları ile ilgili detaylı bilgi.

Merhaba Arkadaşlar,

Uzaktan Algılama ile ilgili tanıtım serisinin 2. bölümünü okuyorsunuz. İlk bölümü okumadıysanız eğer aşağıdaki bağlantıdan okumanızı öneririm.

Serinin İlk Yazısı

Uzaktan Algılama, Bölüm 1/4: Dokunmadan Hissetmek

İlk bölümde üç adet sorudan bahsetmiştik. Bahsettiğimiz üç sorunun ilk ikisine cevap vermeye çalışmıştık ve bu konunun başlığı da olma özelliğinde olan üçüncü soruya da bir sonraki yazıda cevap arayacağımızı konuşmuştuk.

Okuyucular aşağıdaki puanı vermişler.

Bu yazıya, yorum yaparak sen de puan verebilirsin.

Öncelikle sorulan soruyu tekrar hatırlayalım.  Soru “Kullanılan sistemler git gide pahalılaşıyor(geleneksel uçak > uydu geçişi) ise neden ihtiyaç duyuluyor?” şeklindeydi. Bu konuyu kıyaslayarak özetleyelim. (Pozitif özellik, Negatif özellik, Nötr özellik)

Yakıt ve Mürettebat Gereksinimleri

• Mikro Uydular
  • Yakıt veya uçuş ekibine gerek yok.
• Geleneksel Uçaklar
  • Yakıt ve uçuş ekibine ihtiyaç var. Dolayısı ile yakıt maliyeti ve uçuş ekibi maliyeti eklenmiş olmakta.
• İnsansız Hava Araçları
  • Yakıt ihtiyacı vardır. Yedek pil maliyeti vardır ve kullanım süresi de kısıtlıdır.

Operasyon Süresi

• Mikro Uydular
  • Durmaksızın çalışabilir. Güneş enerjisi kullanarak kendini şarj edecektir.
  • Otomatik operasyonlar için programlanabilir.
• Geleneksel Uçaklar
  • Belirli bir çalışma süresi vardır. Yakıt ikmali gerekir. Uçuş ekibi de dinlenmek durumundadır.
• İnsansız Hava Araçları
  • Belirli bir çalışma süresi vardır. Batarya değişimi gerekir.
  • Otomatik operasyonlar için programlanabilir.
  • Uzaktan kontrol birimini yöneten operatörün dinlenmesi gerekir.

Görev Tekrarlama Özelliği

• Mikro Uydular
  • Bir ülke üzerinden günde birkaç kez geçebilir. 
  • Uluslar Arası Uzay İstasyonunun yörüngesini takip eden uyduların tekrar aynı noktaya dönmesi biraz zaman alacaktır.
  • Bulutlar vb. gibi havada ki bazı nesnelerden kaynaklı olarak görüntülerde haritalama da problem yaratacak engeller olabilir. 
• Geleneksel Uçaklar
  • İstenilen bölgeye gitmek ve oraya özel bir uçuş yapmak gerekiyor.
  • İstenilen bölge defalarca kolaylıkla uçulabilir. Hava şartlarının ve yönetimlerin buna izin vermesi(uçuş izni) kafidir.
  • Görüntülerde sıkıntılar oluşmaması adına bulut seviyesinin altında uçuşlar yapabilir.
• İnsansız Hava Araçları
  • İstenilen bölgeye gitmek ve oraya özel bir uçuş yapmak gerekiyor.
  • İstenilen bölge defalarca kolaylıkla uçulabilir. Hava şartlarının ve yönetimlerin buna izin vermesi(uçuş izni) kafidir.
  • Görüntülerde sıkıntılar oluşmaması adına bulut seviyesinin altında uçuşlar yapabilir.

Yük Kapasitesi

• Mikro Uydular
  • Birden çok sensörü taşıyabilmesi uyduyu oldukça yetenekli hale getirmektedir. Farklı verileri kayıt alabilir, toplayabilir. 
  • Uydular için tasarlanmış özel sensörler vardır.
• Geleneksel Uçaklar
  • Birden çok sensör taşıyabilir.
  • Oldukça ağır sensörler bu uçaklar tarafından taşınabilir. Bu da uçakların yeteneklerini artıran bir faktördür.
• İnsansız Hava Araçları
  • Bir yada iki sensör taşıyabilir. Çok fazla sensör taşıma kapasitesi yoktur.
  • Henüz çok ağır sensörleri taşıyacak yetenekleri olmamasından dolayı farklı sensörleri kullanma gibi bir durum söz konusu değildir. Bu sebeple yetenekleri sınırlı kalmaktadır.

Sensör Kapsama Alanı

• Mikro Uydular
  • Uydu konumları oldukça yüksektedir. Bu sebeple sensörlerin tek seferde kayıt altına alabildikleri alanlar oldukça geniştir.
  • Güzergahları önceden belirlenmiştir. Bu bir negatiflik doğurabilir.
  • Fakat iticiler takılarak yön verilebilme durumu da vardır. Bu da ekstra maliyetler getirse de bir pozitiflik oluşturur diyebiliriz.
• Geleneksel Uçaklar
  • Uçuş yüksekliği sebebiyle uçağın aldığı görüntülerin kapladığı alan orta düzeydedir. Bunun için pozitif veya negatif bir durum belirtemiyorum.
  • Bir çalışma alanının yeterli miktarda verisini toplamak için bir uçuş planı yapılmalı ve bu plan çerçevesinde çalışmalar sürdürülmelidir. Bu da negatif veya pozitif bir yön olarak değerlendirebileceğimiz bir durum değil.
• İnsansız Hava Araçları
  • Uçuş yüksekliğinin az olmasından dolayı alınan görüntülerin kapladığı alanda kısıtlıdır. Bu bir negatif sonuç doğuracaktır.
  • Bir çalışma alanının yeterli miktarda verisini toplamak için bir uçuş planı yapılmalı ve bu plan çerçevesinde çalışmalar sürdürülmelidir. Bu da negatif veya pozitif bir yön olarak değerlendirebileceğimiz bir durum değil.

Uçuş Planla-ma/ları

• Mikro Uydular
  • Anlık planlamalar yapılamamakta ve ayları kapsayan hatta yılları kapsayan planlar yapılması gerekmektedir.
  • Büyük ölçekli(ülkesel, kıtasal) projelerde daha az maliyet.
  • Uzak veya yakın gidilebilen veya gidilemeyen her türlü konumla ilgili veri toplayabilir.
• Geleneksel Uçaklar
  • Saatlik ve günlük uçuş planları yapılabilir.
  • Orta ölçekli(il veya bölge) projelerde daha uygun maliyetli.
  • Bir kalkış üssü olmak koşulu ile uzaktaki gidilebilen veya gidilemeyen yerlerle ilgili veri toplayabilir.
• İnsansız Hava Araçları
  • Saatlik ve günlük uçuş planları yapılabilir.
  • Daha ufak ölçekli(belediyeler, özel projeler vb.) projelerde maliyeti oldukça düşüktür.
  • Bulunduğunuz konumdan daha uzak(örn; 5 km üzeri) konumlarda ki bölgeler için veri toplaması batarya durumlarından dolayı olanaksızdır.

Sensör Çözünürlükleri

• Mikro Uydular
  • Amaca bağlı olarak sabit çözünürlüklüdür. Genellikle geometrik ve spektral çözünürlüğü yüksek fakat radyometrik çözünürlüğü düşüktür. Bu kavramları detaylı bir şekilde incelememi istiyorsanız eğer  yorum bırakın.
  • Atmosferik koşullara karşı dayanıklı imal edilirler. Yani sensörler bu koşullardan etkilenmedikleri için daha kararlı veriler elde edilir.
• Geleneksel Uçaklar
  • Uçuş yüksekliği vb. gibi ayarlamalar ile istenilen çözünürlük için düzenlenebilir ve ayarlanabilir durumdadır.
  • Sensörler bazı hava koşulları veya uçuş kaynaklı titreşimler karşısında daha gürültülü sonuçlar üretebilir.
• İnsansız Hava Araçları
  • Uçuş yüksekliği vb. gibi ayarlamalar ile istenilen çözünürlük için düzenlenebilir ve ayarlanabilir durumdadır.
  • Sensörler bazı hava koşulları veya uçuş kaynaklı titreşimler karşısında daha gürültülü sonuçlar üretebilir.

Ekipman Bakımları

• Mikro Uydular
  • Neredeyse bakım yapılamamaktadır.
  • Alınan verilerin kalibrasyonları yapılabilir.
• Geleneksel Uçaklar
  • Ekipmanların bakımları kolaylıkla yapılabilir ve aksaklıklar giderilebilir.
  • Gerekli görüldüğünde yeni ekipmanlar dahil edilebilir veya mevcut ekipmanlar yenilenebilir.
• İnsansız Hava Araçları
  • Ekipmanların bakımları kolaylıkla yapılabilir ve aksaklıklar giderilebilir.
  • Gerekli görüldüğünde yeni ekipmanlar dahil edilebilir veya mevcut ekipmanlar yenilenebilir.

Tedarik Maliyeti

• Mikro Uydular
  • Oldukça maliyetlidir.
  • Sensörlerin de fiyatın içerisinde olması ve sensörlerin bu fiyatı fazlasıyla karşılaması
• Geleneksel Uçaklar
  • Maliyetleri yüksek seviyelerdedir.
  • Uçaklar direkt olarak uzaktan algılama için üretilmediğinden dolayı sensör montajı, sensörler ve bu sensörlerin yuvaları için ekstra maliyet gereklidir.
• İnsansız Hava Araçları
  • Maliyetleri uygundur.
  • Fiyatları sensör dahil de olabilir sensör dışında da olabilir.

Veri Alma

• Mikro Uydular
  • Oldukça komplike bir iştir.
• Geleneksel Uçaklar
  • Kolaylıkla veriler alınabilir.
• İnsansız Hava Araçları
  • Kolaylıkla veriler alınabilir.

Bu bağlamda uydular, geleneksel uçaklar ve insansız hava araçlarını kıyaslamış olduk. Bir sonraki yazımızda uydu sensörleri ile ilgili biraz konuşuyor olacağız.